Wat is persoonlijke effectiviteit

Persoonlijke effectiviteit is een multi interpretabel begrip. Ofwel, je kunt er op verschillende manieren tegenaan kijken. Om te beginnen door wiens ogen kijk je naar je persoonlijke effectiviteit? Je eigen ogen? Dan gaat het over hoe vaak en hoe goed jij in staat bent je eigen persoonlijke wensen te realiseren. Kijken we door de ogen van je leidinggevende of werkgever dan zal hij of zij kijken hoe goed jij in staat bent bij te dragen aan de doelen van de organisatie.
Een andere manier waarop mensen wel eens naar effectiviteit kijken is iemands succes, rijkdom of bekendheid. Het is vast zo dat als iemand veel geld heeft verdiend of een beroemdheid is, hij of zij waarschijnlijk ergens effectief in is geweest, maar in beide gevallen speelt geluk, in de zin van ‘mazzel’, een onmiskenbare factor. Met ‘persoonlijke effectiviteit’ wordt toch meer, wat jij als mens in huis hebt om jouw doelen te bereiken, bedoeld.

Hoe meet je persoonlijke effectiviteit

Is persoonlijke effectiviteit eigenlijk te meten? Het antwoord is ‘ja’, en wel als volgt: In sommige situaties wordt van je verwacht dat je (heel) menselijk bent, bijvoorbeeld in ‘er voor iemand zijn’ als diegene dat nodig heeft. Als jij in staat bent dit op dat moment te zijn, dan ben je daarin effectief. In andere situaties wordt van je verwacht dat je (heel) zakelijk bent, bijvoorbeeld in het onderhandelen over een prijs. Als jij ook in staat bent op dat moment zakelijk te zijn, dan ben je daarin eveneens effectief. Nu lijkt ‘menselijk zijn’ en ‘zakelijk zijn’ een soort tegenpolen en beiden tegelijk kunnen klinkt als een paradox. Meestal zijn de van nature sociaal ingestelde mensen namelijk niet zo zakelijk en zakelijke mensen niet zo sociaal, maar als je beide kwaliteiten wel in huis hebt, kun je je dan voorstellen dat jij een grotere persoonlijke effectiviteit hebt? Wel toch? Datzelfde geldt bijvoorbeeld voor extrovert kunnen zijn, door bijvoorbeeld makkelijk voor een groep te kunnen staan en daar tegenover introvert zijn, door bijvoorbeeld eerst de kat uit de boom te kijken en eerst goed over zaken na te denken voordat je actie neemt. Een derde voorbeeld is ondernemend zijn, ofwel de grote lijnen zien en risico’s durven nemen of haar tegenpool: gestructureerd en gedegen zijn en eerst zaken af willen maken, voordat je aan iets nieuws begint. Als je beide paradoxale vaardigheden in ruime mate in huis hebt, heb je een grotere zogenaamde ‘gedragsflexibiliteit’ en dus ook een grotere algehele effectiviteit.

Het meten van gedragsflexibiliteit

Een gemiddelde Nederlander heeft een gedragsflexibiliteit van ongeveer 68. Dat wil zeggen dat hij zich in 68% van de situaties, waarmee hij geconfronteerd wordt, prima overweg kan. Als je dus een gedragsflexibiliteit zou hebben van 75 dan ben je 10% effectiever dan de gemiddelde Nederlander.
Een instrument om gedragsflexibiliteit te meten is de gedragsflexibiliteitschaal. Op www.gfs.nu kun je een vragenlijst invullen waarmee je kunt toetsen wat jouw gedragsflexibiliteit is. De schaal toont op vier paradoxale assen, acht zogenaamde kerncompetenties. Dat zijn clusters van competenties die wijzen op een kwaliteit die ieder mens in mindere of meerdere mate heeft en ook moet hebben om het leven in min of meerdere mate aan te kunnen.

De kerncompetenties zijn.
Sturend. Met je wil en gevoel voor wat belangrijk voor je is geef je richting aan het leven.
Ambitieus. Met je drive en prestatiedrang ben je in staat je doelen te realiseren.
Expressief. Met je communicatie talent ben je in staat anderen voor je te winnen.
Visionair. Met je verbeeldingskracht ben je in staat vooruit te denken.
Dienstbaar. Met het talent ‘er voor anderen te zijn’, geef je uiteindelijk betekenis aan je leven.
Ondersteunend. Met een zeker mate aan verantwoordelijkheid weet je mensen, plezier en resultaten op een gezonde manier met elkaar te verbinden.
Georganiseerd. Met je gevoel voor structuur en planning zorg je dat de boel op rolletjes loopt.
Gedegen. Met je analytisch vermogen ben je in staat zaken doordacht aan te pakken.

Onderstaand figuur geeft een voorbeeld van hoe de kerncompetenties zich met elkaar kunnen verhouden.

Als je eenmaal hebt ontdekt hoe groot jouw gedragsflexibiliteit is, maar vooral  hoe de kerncompetenties zich met elkaar verhouden, kun je beslissingen nemen over hoe deze te verbeteren. Bijvoorbeeld met behulp van een coach.

Hoe word je persoonlijk effectiever

Er zijn twee manieren om je persoonlijke effectiviteit te vergroten:

• Je talenten doorontwikkelen. Dus beter worden in waar je al goed in bent.
• Werken aan je die dingen waar je minder goed in bent.

Beide manieren dragen bij aan de groei van je effectiviteit en kosten beiden inspanning. Je moet er dus echt voor willen gaan. Om groei te realiseren is het zaak aan drie dingen te werken.

Het ontwikkelen van je (zelf)bewustzijn.
Om zelfbewustzijn te laten groeien zijn zelfreflectie en het vragen om feedback de belangrijkste tools. Probeer bijvoorbeeld de vraag “Wie ben ik” maar eens te beantwoorden. Het antwoord dat je vervolgens hebt opgeschreven, is een mooi verhaal over wie jij denkt dat je bent. Maar ben je dat nou echt? Stel daarna dus nogmaals de vraag: “Maar wie ben ik nou echt” en nadat je dat hebt uitgeschreven “Wie is die ‘ik’ dan die dat zegt? Ik voorspel je vooraf, als je die vraag aan jezelf blijft stellen, wordt je langzaam maar zeker steeds meer bewust wie je echt bent. Dat heet ‘bewustzijn’. Bewustzijn kun je niet aanleren, dat kun je alleen maar ontdekken. Je ONT-dekt als het ware het verhaal wat je je zelf en anderen vertelt over de realiteit, wat nooit de realiteit zelf is. Dus door goed ‘NA’ te denken en te vragen wat anderen ergens van vinden leer je steeds betere hoe de realiteit echt in elkaar steekt. Leer je realiseren dat je maar één ding echt zeker kunt weten en dat is dat je ‘het NIET weet’ (hoe de realeit is). De realiteit is elke seconde namelijk weer anders, weer nieuw. En jouw mening is slechts een interpretatie, ofwel een verhaal over hou jij denkt dat het zit, niet meer en niet minder.

Het ontwikkelen van je kennis.
Als je weet hoe je Engels spreekt, kun je op heel veel plaatsen in de wereld effectief zijn. Kennis vergaren, bijvoorbeeld door je vooraf goed op zaken voor te bereiden, helpt je effectiviteit. Simpel maar een waarheid als een koe. Lees elke maand een boek en minimaal een uur per dag om nieuwe kennis op te doen (waarbij je realiseert dat dat ook allemaal ‘verhalen’ zijn). Des te meer visies op de realiteit en de theorieën daarover je kent, des te makkelijk ben je in staat creatief te zijn en beslissingen te nemen.

Ontwikkelen van vaardigheden.
Als je heel veel tennist, zul je effectief zijn in het spelen van dat spelletje en kun je op den duur toernooien winnen, als je dat zou willen.
Vaardigheden ontwikkelen is een kwestie van “het conditioneren van je spieren”, zoals je dat zou kunnen noemen. Bij fietsen denk je geen moment na over hoe dat moet. Je spieren (althans het deel van de hersenen die je spieren aanstuurt) weten precies wanneer ze moeten handelen en hoeveel. Dat is een gevolg van conditionering. Dus het aanleren van vaardigheden kan alleen door iets te doen en te blijven oefenen,

Hopelijk heb ik een bijdrage kunnen leveren aan de vraag hoe je jouw persoonlijke effectiviteit kunt vergroten. Succes.

Alex Engel